شرکت کانسار خزر، پیشگام صنعت استحصال و فرآوری ید در ایران، با هدف تقویت جایگاه کشور به‌عنوان قطب تولید ید در خاورمیانه، پروژه احداث «واحد فرآوری پیشرفته ید» را در استان گلستان آغاز کرده است. این پروژه، با سرمایه‌گذاری ۲۰۰ میلیارد تومانی و با مشارکت نهادهای علمی داخلی، گامی مؤثر در مسیر تکمیل زنجیره ارزش مواد معدنی و دستیابی به فناوری‌های نوین به‌شمار می‌رود.
اهداف کلیدی پروژه
-
افزایش ظرفیت تولید ید از ۵۰۰ تن به ۱۲۰۰ تن در سال
-
تولید مشتقات با ارزش افزوده بالا مانند پتاسیم یدید، پوویدون-ید و یدوفورم
-
کاهش ۳۰ درصدی مصرف آب و انرژی با بهره‌گیری از فناوری‌های سبز
-
ایجاد ۱۵۰ شغل مستقیم و توسعه زیرساخت‌های منطقه‌ای در استان گلستان
اهمیت پروژه در سطح ملی و بین‌المللی
-
خودکفایی دارویی: تأمین کامل نیاز داخلی به مشتقات دارویی ید تا سال ۱۴۰۵
-
صادرات فناورانه: هدف‌گذاری برای صادرات ۴۰۰ تن محصولات فرآوری‌شده به اروپا و آسیا
-
کاهش واردات: جلوگیری از خروج سالانه ۵۰ میلیون دلار ارز بابت واردات مشتقات ید
-
پایداری زیست‌محیطی: بازیافت ۹۵٪ پساب‌های صنعتی با استفاده از سیستم‌های مداربسته
مشخصات فنی پروژه
| پارامتر | جزئیات |
|---|---|
| موقعیت جغرافیایی | شهرستان آق‌قلا، استان گلستان |
| مساحت سایت | ۱۰ هکتار |
| فناوری‌های کلیدی | سیستم تبخیر خلأ، کریستالایزر پیوسته، راکتورهای سنتز نیمه‌صنعتی |
| زمان‌بندی اجرا | آغاز: تابستان ۱۴۰۲ – بهره‌برداری: نیمه دوم ۱۴۰۴ |
| شرکای فناوری | دانشگاه صنعتی شریف، شرکت آلمانی Iodine Solutions GmbH |
دستاوردهای پیشین مرتبط
-
کسب عنوان پنجمین تولیدکننده ید جهان در سال ۱۴۰۱
-
دریافت گواهینامه بین‌المللی USP برای ید دارویی در سال ۱۴۰۰
-
اجرای موفق پایلوت تولید پتاسیم یدید با خلوص ۹۹.۹٪
چالش‌ها و راهکارها
| چالش | راهکار پیش‌بینی‌شده |
|---|---|
| محدودیت در تأمین تجهیزات تحریمی | بومی‌سازی ساخت راکتورهای سنتز با همکاری پارک‌های علم و فناوری |
| نوسانات قیمت جهانی ید | انعقاد قراردادهای بلندمدت با مشتریان خارجی و خریداران اروپایی |
| کمبود نیروی انسانی متخصص | آموزش و تربیت ۱۰۰ نیروی فنی از طریق همکاری با دانشگاه تهران در قالب دوره‌های مهارتی |
ذی‌نفعان اصلی پروژه
-
وزارت صنعت، معدن و تجارت (حمایت مالی و قانونی)
-
سازمان حفاظت محیط‌زیست (ناظر بر رعایت استانداردهای زیست‌محیطی)
-
شرکت‌های داروسازی داخلی (مصرف‌کنندگان مشتقات ید)
-
جوامع محلی استان گلستان (منتفعان اشتغال و توسعه منطقه‌ای)
تأثیرات اقتصادی و اجتماعی پیش‌بینی‌شده
-
ارزش افزوده سالانه: بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان از محل فروش مشتقات فرآوری‌شده
-
صرفه‌جویی ارزی: جلوگیری از خروج سالانه ۲۰ میلیون دلار ارز
-
توانمندسازی زنان منطقه: ایجاد ۳۰ شغل برای بانوان در واحدهای کنترل کیفیت و آزمایشگاهی
گامی فراتر از معدن‌کاری سنتی
در چشم‌انداز جدید صنعت معدن، منابع طبیعی تنها به‌عنوان مواد خام تلقی نمی‌شوند، بلکه به‌عنوان مبنایی برای زنجیره‌های ارزش مبتنی بر دانش و فناوری شناخته می‌شوند. پروژه جدید کانسار خزر، فراتر از توسعه صنعتی، الگویی موفق از توسعه پایدار با محوریت فناوری‌های نوین است.
این شرکت، با نوآوری مستمر و بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی، مسیر تبدیل‌شدن به الگوی صنایع معدنی هوشمند در منطقه را هموار کرده است.
