نیروگاه گازی؛ زیرساخت کلیدی برای آینده‌ی انرژی در صنعت ید
در حال حاضر، هیچ نیروگاه گازی اختصاصی برای تولید ید در شرکت کانسار خزر یا سایر واحدهای تولید ید در ایران وجود ندارد. فرآیندهای تولید ید عمدتاً بر استحصال از شورابه‌ها متکی هستند و انرژی مورد نیاز آن‌ها معمولاً از شبکه سراسری برق یا ژنراتورهای دیزلی تأمین می‌شود. با این حال، استفاده از نیروگاه‌های گازی می‌تواند نقشی کلیدی در بهینه‌سازی انرژی در این صنعت ایفا کند.
نقش نیروگاه‌های گازی در صنعت ید
۱. تأمین پایدار انرژی برای فرآیندهای حساس صنعتی
-
پمپاژ شورابه از اعماق زمین
-
تبخیر و تغلیظ شورابه
-
خالص‌سازی و تصفیه نهایی ید
-
تأمین گرمایش و سرمایش مورد نیاز در مراحل مختلف تولید
۲. کاهش چشمگیر هزینه‌های تولید انرژی
-
بهره‌گیری از نیروگاه‌های سیکل ترکیبی (ترکیب توربین گازی و بخار) برای افزایش راندمان
-
استفاده از فناوری تولید هم‌زمان برق و حرارت (CHP) برای افزایش بهره‌وری سیستم‌ها
۳. ارتقای استانداردهای زیست‌محیطی
-
جایگزینی ژنراتورهای دیزلی با واحدهای گازی با آلایندگی کمتر
-
استفاده از گازهای همراه موجود در شورابه‌ها به‌عنوان منبع سوخت قابل بازیافت
چالش‌های استفاده از نیروگاه‌های گازی
| چالش | توضیحات |
|---|---|
| سرمایه‌گذاری اولیه بالا | احداث نیروگاه گازی مقیاس کوچک نیاز به زیرساخت فنی و بودجه قابل‌توجه دارد. |
| وابستگی به گاز طبیعی | تغییرات قیمت گاز و محدودیت دسترسی در مناطق معدنی دورافتاده ممکن است پایداری پروژه را تحت‌تأثیر قرار دهد. |
| مسائل زیست‌محیطی ثانویه | گرچه نیروگاه‌های گازی پاک‌تر از دیزلی هستند، اما همچنان با انتشار گازهای گلخانه‌ای مواجه‌اند. |
فرصت‌های هم‌افزایی میان صنعت ید و نیروگاه‌های گازی
-
احداث نیروگاه‌های مقیاس کوچک (Mini-Grid) در نزدیکی معادن دور از شبکه، مانند معدن اینچه در استان گلستان
-
استفاده از گازهای طبیعی موجود در شورابه‌ها به‌عنوان منبع انرژی
-
ترکیب نیروگاه گازی با انرژی خورشیدی برای افزایش پایداری و کاهش مصرف سوخت فسیلی
مقایسه میزان انرژی مصرفی در روش‌های مختلف تولید ید
| روش تولید | مصرف انرژی (مگاژول بر تن ید) | منبع انرژی غالب |
|---|---|---|
| استحصال از شورابه | ۸۰۰–۱۲۰۰ | برق و گاز طبیعی |
| استخراج از جلبک | ۱۵۰۰–۲۰۰۰ | سوخت دیزل |
| روش الکترولیز | ۲۵۰۰–۳۰۰۰ | برق با ولتاژ بالا |
پیشنهادات راهبردی برای کانسار خزر
-
انجام مطالعه امکان‌سنجی احداث نیروگاه گازی ۵۰ مگاواتی برای تأمین انرژی پایدار در معادن توسعه‌ای
-
همکاری با توانیر جهت استفاده بهینه از ظرفیت نیروگاه‌های موجود در منطقه شمال کشور
-
ورود به پروژه‌های بین‌المللی کاهش کربن و جذب سرمایه با جایگزینی سیستم‌های دیزلی با نیروگاه‌های گازی پیشرفته
جمع‌بندی
اگرچه نیروگاه گازی به‌طور مستقیم در تولید ید نقش ندارد، اما به‌عنوان یک زیرساخت کلیدی انرژی می‌تواند بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و پایداری عملیات استخراج و تولید را به‌صورت چشمگیری افزایش دهد.
با برنامه‌ریزی صحیح و سرمایه‌گذاری بلندمدت، شرکت کانسار خزر می‌تواند گامی بزرگ به سوی توسعه پایدار، بهره‌وری بالا و رقابت‌پذیری بین‌المللی بردارد.
