ید کرش
کمبود ید یا «کِرش ید» به وضعیتی اطلاق میشود که عرضه این عنصر حیاتی به دلیل محدودیت منابع، مشکلات استخراج یا افزایش تقاضا، پاسخگوی نیاز صنایع و سلامت عمومی نباشد. ید بهعنوان یک ماده معدنی استراتژیک، نقشی کلیدی در تولید هورمونهای تیروئید، عملکرد مغز و ایمنسازی صنایع پیشرفته دارد. با توجه به اینکه تنها ۸ کشور در جهان توانایی تولید صنعتی ید را دارند، هرگونه اختلال در زنجیره تأمین آن میتواند بحرانهای گستردهای در سلامت جامعه و اقتصاد ایجاد کند.
ید تصعیدی
تصعید فرآیندی فیزیکی است که در آن یک ماده بدون عبور از حالت مایع، مستقیماً از فاز جامد به گاز تبدیل میشود. این پدیده برخلاف ذوب معمولی رخ میدهد و تحت شرایط خاص دما و فشار امکانپذیر است. تصعید و فرآیند معکوس آن (تغییر گاز به جامد بدون گذر از مایع که «تَرسُوب» نام دارد)، در صنعت و طبیعت کاربردهای گستردهای دارند.